Son zamanlarda özellikle sosyoloji okuyan insanlarımız artmış ve bu konuda hem kamuda hem de özel sektörde yer bulmak istiyor peki sosyoloji ne kazandırır. Bu bireylere sosyoloji bir ÅŸey kazandırmış mıdır.?
Sosyoloji mesleÄŸini okuyup da sosyal davranış olarak ya da bir ahlaki deÄŸer olarak hayatlarına indirgeyebilmiÅŸler midir bilemem ama sosyoloji okumanın elbette ki müspet yönleri vardır. Bu yönler aslında kiÅŸiye oturduÄŸu taktir de ciddi bir potansiyele dönüÅŸeceÄŸi de kaçınılmazdır.
Ä°yi bir sosyoloji eÄŸitimi almış birey, toplumsal hayat hakkında eleÅŸtirel düÅŸünmeyi ve sorgulamayı öÄŸrenir. Tabi eleÅŸtiri kavramından ne anladığınız da çok önemlidir. EleÅŸtiri; bir konuda itiraz ettiÄŸiniz bir duruma çözümsel bir yaklaşım sunmaktır. Yani ‘’bu iÅŸin böyle doÄŸru olmadığını düÅŸünüyorum doÄŸru olan ÅŸöyle olmalıdır’’. Çünkü… diye izahatta bulunmalıdır. Sırf itiraz etmek eleÅŸtiri gibi görünse bile muhatabı mutmain etmez.
Sosyolojik hayal gücü insanlara günlük bakışın ötesine geçiÅŸ imkanı saÄŸlar. Toplumsal ve kültürel iliÅŸkiler hakkında farkında lığımızı artırır. Olayların oluÅŸ biçimi ve etkileÅŸim biçimleri hakkında daha somut ve anlamlı bir görüÅŸ ifadesine sahip olur. Duygularımızın keskinleÅŸip, gözlerimizin daha çok açılmasına yardımcı olur.
Daha önce görmediÄŸimiz insanlık durumlarını keÅŸfedebiliriz. Bauman’ın ifadesiyle sosyolojik düÅŸünmek, baskıcı bir dünyayı esnekleÅŸtirir. Ä°letiÅŸimlerde ya da aşılması gereken mevzular da daha makul ve müzakereci yaklaşımlar sunar. Bize dünyanın ÅŸimdi olduÄŸundan farklı bir dünya olabileceÄŸini gösterir. Sosyolojik düÅŸünme sanatını öÄŸrenen insan daha az maniple edilebilir. Aidiyet duygusu daha çok konu odaklı olur. Kurum ve kiÅŸi odaklı aidiyetlerden uzak durmaya çalışır.
Sosyoloji, çevremizdeki insanları, onların hasletlerini, düÅŸlerini, kaygılarını ve acılarını daha iyi anlamamızı saÄŸlar. Ä°nsanı anlamak ve anlamlandırmak çözüm adına en müspet ve makul yaklaşımdır. Bu nedenle sosyoloji bilimi Empati yeteneÄŸini güçlendirir. Öteki toplumlar ve gruplar hakkında bilgimizi artırır. Korku ve zıtlaÅŸma yerine, hoÅŸ görüyü teÅŸvik eder. ÖzgürlüÄŸümüze katkıda bulunur. Sosyoloji, bu sebeple sık sık politik ihanetle suçlanır. Toplum sorunları ile ilgilenen sosyal bilimcinin konusu ile siyasetçinin konusu kesiÅŸebilir. Bu sebeple siyasi tarafgirlikle suçlanma durumu olsa da saÄŸduyulu bir bakış bunu fark edebilir. Siyasi analiz yaparken Aidiyet duygusu içinde deÄŸil daha ziyade sorunun kendisi ile ilgilenecek çözüme dair tez sunar.
Klasik sosyolojinin doÄŸumunda o günün toplumsal sorunlarına çözüm arayışı önemli rol oynamıştır. Sosyoloji günümüz avrupasının yükseliÅŸine katkı sunan baÅŸ at bilimdir. Nitekim Comte’un “Tahmin etmek için bilmek, kontrol etmek için tahmin etmek” sözü,sosyolojiye o dönemde yüklenen iÅŸlevi son derece öz biçimde ortaya koymaktadır. Sosyoloji bilgi felsefesi ile oluÅŸan anlayışla geleceÄŸe dair daha anlamlı ve yapıcı açıklamalarda bulunabilir.
Bu açıdan bakanlar, sosyolojiye daha iyi bir dünya oluÅŸturulması görevi vermektedirler. Bu sebeple olsa gerek, Berger’ın da ifadesiyle, sosyologların bir “sosyal reformcu” imajları vardır. Sosyolojik düÅŸünmek, sosyal deÄŸiÅŸmeyi teÅŸvik eder. Sistemin iÅŸleyiÅŸi hakkında ne kadar çok bilgiye sahip olursak, onu deÄŸiÅŸtirebilecek gücümüz o kadar çok olur. Gerek devlet sistemleri olsun gerek içindeki sosyal yapılar olsun sürekli yeniliklere kapı açacak ÅŸekilde yapılandırılmasında da sosyoloji biliminin etkisi yadsınamaz.
Sosyolojik perspektif, hem sınırlarımız hem de imkânlarımız hakkındaki farkındalığımızı artırır. Yapılacak hamlelerin imkan ve mümkün iliÅŸkilerini ortaya koyarak metodolojik bir anlam katar. Ä°çinde yaÅŸadığımız toplumun iÅŸleyiÅŸ kalıplarını anlamamızı saÄŸlar. Yine bunlara benzer yapıların birçok toplumda var olduÄŸunu görürüz. Oyunun kurallarını ne kadar iyi anlarsak, iyi oyuncu olma ihtimalimiz o kadar artar.
Başından itibaren sosyolojinin vaadi, bilimsel ilerleme kadar, kamusal ilgiyi aydınlatmak da olmuÅŸtur. Özellikle yoksulluk, iÅŸsizlik, eÄŸitim, kültür ve kentleÅŸme gibi alanlarda sorunları belirleyip çözüm önerileri aramak, en azından bu alanda çalışanların bir bölümünün sosyolojiye yüklediÄŸi iÅŸlevler arasındadır. Yapısal sorunların toplum yaÅŸamında ki etkilerini sistematik bir ÅŸekilde ortaya koyar.
Aynı zamanda araÅŸtırma kurumlarından ÅŸirketlerin insan kaynakları yönetimi departmanlarına kadar geniÅŸ bir alanda sosyologların istihdamı, sosyolojinin iÅŸlevlerinin geniÅŸliÄŸini de anlamamıza yardımcı olacaktır.
Özellikle yaÅŸadığımız toplumu ele alırken yanlış ve doÄŸrular ekseninde meseleye yaklaÅŸan, siyasi bir taraf olmadan yapılması gerekeni ortaya koyan bir anlayış bireyi olarak kendini takdim eder.
Meselelere itiraz ederken ötekileÅŸtirme yapmadan konu eksenli sorunları ele alır. Ä°tham etmeden fikrin doÄŸruluÄŸunu ya da yanlışlığını ortaya koyacak ÅŸekilde bir yaklaşım sergiler. Toplum saÄŸlığı onun için çok önemlidir. Çünkü toplum davranış psikolojisinin bireyi ÅŸekillendirdiÄŸini düÅŸünür ve ona göre çözüm üretir.
Bu nedenle sosyoloji bilimi toplumsal mutabakat için çok önemli bir bilim dalıdır. Her ne kadar bu bilimin ülkemizde deÄŸerini anlamamış otoriteler olsa da sosyoloji kendi öÄŸretisi ile oluÅŸmuÅŸ mümtaz bireylerin varlığı ile asla deÄŸer kaybetmeyecektir. Her zaman söylerim yine söylüyorum her zamankinden daha çok sosyolojiye ihtiyacımız var.